Ekologia

Lepiej żyje się w zieleni!

OSIEDLE PEŁNE DRZEW

Blisko 150 drzew i krzewów pojawiło się na skwerze na terenie Osiedla Centrum w Ustroniu, należącego do Spółdzielni Mieszkaniowej „Zacisze”. To efekt dużej ekologicznej akcji „Dla Ziemi, ludzi i przyrody”, zorganizowanej we współpracy z bielskim Klubem Gaja, dofinansowanej ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

Ustrońskie osiedle ozdobiły tawuły japońskie, klony, śliwy, kaliny, jaśminowce, azalie, rododendrony, magnolie, derenie, oczary, śliwy i budleje. W większości są to rośliny kwitnące i mocno pachnące, wykorzystywane w tak zwanych ogrodach polisensorycznych, które pobudzają zmysły i emocje, a nawet służą rehabilitacji. Przebywanie w ich otoczeniu sprzyjać będzie nie tylko odpoczynkowi mieszkańców Ustronia, ale także posłuży zwierzętom, dla których rośliny staną się bazą pokarmową.
– Nie można już zajmować się edukacją ekologiczną bez łączenia jej z edukacją społeczną. Mówił o tym dużo papież Franciszek w swojej encyklice Laudato Si. To świadomi swoich praw i obowiązków, wyedukowani obywatele mogą uratować planetę przed zagrożeniami ekologicznymi. Projekt „Dla Ziemi, ludzi i zwierząt” łączy w sobie różnorodne elementy. Zawiera edukację ekologiczną skierowaną do młodych i starszych, łącząc pokolenia oraz pokazując zależności i wpływy międzypokoleniowe. Dociera także do grup wykluczonych i niepełnosprawnych. Jest laboratorium nowych, innowacyjnych metod edukacji, które są także konkretnym treningiem umiejętności. A na końcu nasze wspólne działania polepszą jakość życia ludzi i zwierząt – mówi Jacek Bożek, szef i założyciel Klubu Gaja.

Oprócz akcji sadzenia drzew i krzewów, w Ustroniu odbyły się warsztaty budowy budek lęgowych dla ptaków – wróbli, sikor, kowalików, muchołówek i wiewiórek oraz dzikich owadów zapylających – pszczół murarek, biedronek, złotooków i motyli. Mieszkańcy Ustronia podeszli do nich bardzo entuzjastycznie i przynieśli własne narzędzia – młotki i wkrętarki. Domki zbijały i skręcały z zapałem całe rodziny, dziadkowie z wnukami, sąsiedzi z osiedla. W sadzeniu drzew uczestniczył Ireneusz Staniek, sekretarz miasta Ustroń oraz Edward Pękowski, prezes Rodzinnego Ogrodu Działkowego „Zacisze” w Ustroniu, na którego terenie zostały zamontowane dwa duże hotele dla zapylaczy i cztery duże domy dla motyli.
– W ramach budżetu obywatelskiego Ustronia wykonany został projekt nasadzenia zieleni na terenie spółdzielczych osiedli położonych w centrum miasta. Nawiązaliśmy kontakt z Klubem Gaja i tej organizacji udało się zdobyć sporą liczbę krzewów i drzew do tych nasadzeń. Bardzo nas cieszy fakt, że dzięki akcji „Dla Ziemi, ludzi i przyrody” wokół budynków Spółdzielni Mieszkaniowej „Zacisze” będzie więcej zieleni, w dodatku bardzo ładnej. To nie tylko wsparcie szeroko rozumianej ekologii, ale także zapewnienie naszym mieszkańcom bardziej komfortowych warunków życia, bo wszak lepiej się żyje w otoczeniu zieleni niż bez niej – mówi Tadeusz Dybek, prezes Spółdzielni Mieszkaniowej „Zacisze” w Ustroniu. Dodaje, że sadzenie drzew połączone z warsztatami budowy budek lęgowych dla ptaków i zapylaczy to pierwsza tego typu akcja na osiedlu i ma nadzieję, że będzie kontynuowana co wiosnę.

(kredo)

Fundusz sypnął groszem

Zielone Raje i zakątki

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach rozstrzygnął konkurs „Zielona pracownia 2019”. W tym roku na utworzenie 87 nowoczesnych klas przeznaczono ponad 3 mln zł. Szansę na zdobycie pieniędzy miały organy prowadzące placówki oświatowe z terenu województwa śląskiego, w tym te, które zostały nagrodzone w konkursie na projekt zielonej pracowni.

Wśród wybranych do dofinansowania pracowni znalazło się kilka z naszego regionu. Zielona pracownia, nazwana „Rajem dla przyrodnika” powstanie w Szkole Podstawowej Towarzystwa Ewangelickiego, która na ten cel otrzymała 25 860 zł. Nieco więcej – 29 577,50 zł – przeznaczono dla Szkoły Podstawowej w Goleszowie, gdzie szykowany jest „Zielony zakątek”. Eko pracownia „Z Beskidów w świat” to z kolei projekt Szkoły Podstawowej z Istebnej, dofinansowany w wysokości 29 516,99 zł. Ponadto „Zielona przystań” zostanie zrealizowana w Szkole Podstawowej nr 3 w Skoczowie, która otrzymała na to zadanie 27 200 zł.

Ekopracownie tworzone są na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, chemiczno-fizycznych czy geologicznych w klasach IV-VIII szkół podstawowych oraz w szkołach średnich. Projekty, które zostały dofinansowane, wyróżniają się pomysłowością w sposobie zagospodarowania przestrzeni. Nauka w nich z pewnością będzie prawdziwą przyjemnością.
W pięciu edycjach konkursów na zielone pracownie i ich projekty Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przeznaczył ponad 8,5 mln zł na utworzenie 250 miejsc sprzyjających nauce. Przedsięwzięcia, które w tym roku otrzymały dofinansowanie, powinny zostać zrealizowane do końca grudnia.

(kredo)

NIETOPERZE POWRÓCIŁY

Na strychu Szkoły Podstawowej w Brennej ostatnio znowu zrobiło się tłoczno. Z zimowej hibernacji w jaskiniach w masywie Stołowej, Trzech Kopców, Grabowej i Malinowej wróciły bowiem nietoperze. Stworzenia te można tymczasem podglądać w obserwatorium urządzonym pięć lat temu na terenie podstawówki.

Ekspertyza chiropterologiczna (chiropterologia – nauka zajmująca się badaniem nietoperzy) wykonana na zlecenie gminy dowiodła, że poddasze szkoły zamieszkują podkowiec mały i nocek duży, czyli dwa gatunki nietoperzy podlegające ścisłej ochronie. Od wiosny do jesieni kolonia ta liczy około 300 osobników. W czerwcu rozpocznie się okres godowy i niedługo będzie można zobaczyć również młode nietoperze.

Obserwatorium składa się z dwóch części. Nietoperze można oglądać bezpośrednio na strychu przez weneckie lustro. Obserwator znajduje się za przeszkleniem wygłuszającym dźwięki oraz za ekranem nieprzepuszczającym światła. Przez głośniki słychać odgłosy wydawane przez te nietuzinkowe ssaki. Na parterze szkoły działa natomiast sala multimedialna, w której można prowadzić zajęcia edukacyjne. Na monitorach transmitowany jest obraz rejestrowany przez kamery umieszczone na strychu, a w głośnikach emitowany dźwięk z mikrofonów zainstalowanych pod dachem szkoły.

Obserwatorium zaraz po otwarciu stało się kolejną atrakcją turystyczną na terenie gminy Brenna. Czynne jest we wtorki (10.00-14.00) w maju, czerwcu i wrześniu oraz w poniedziałki, środy, czwartki i piątki (10.00-11.00) i we wtorki (10.00-14.00) w lipcu i sierpniu. W przypadku grup liczących powyżej 9 osób wskazane jest wcześniejsze zgłoszenie w Informacji Turystycznej. Obserwowanie nietoperzy możliwe jest tylko w okresie ich bytowania na strychu, czyli od maja do października.

Nietoperze są pożytecznymi stworzeniami. Zjadają bowiem ogromne ilości komarów. I fakt, że zamieszkują nie tylko na strychu breńskiej podstawówki, ale także pod wieżą zabytkowego kościoła oraz w spichlerzu przy dworze Kossaków w Górkach Wielkich oraz na strychach starych domów i pod mostami, czyni gminę Brenna wolną od komarów…

(mark)

Do druku PDF

W walce o czyste powietrze

MILIARDY ZŁOTYCH, MILIONY DOMÓW

Mieszkańcy województwa śląskiego, którzy chcą wymienić źródło ogrzewania lub przeprowadzić termomodernizację budynku jednorodzinnego (bądź wykonać i jedno, i drugie), mogą skorzystać z dofinansowania w ramach programu „Czyste Powietrze”.

Na naszych „zielonych” stronach – i nie tylko – kilkukrotnie informowaliśmy o szczegółach rządowego projektu. Dziś mamy kilka nowych informacji, na które Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach – realizator przedsięwzięcia na naszym terenie – zwraca uwagę.

Po pierwsze, śląski fundusz przypomina osobom, które już w 2018 roku złożyły wniosek o udzielenie dofinansowania swoich inwestycji – bez względu na datę zawarcia umowy – że zgodnie ze złożonym oświadczeniem zabronione jest ubieganie się o dofinansowanie całości lub części kosztów przedsięwzięcia z innych środków publicznych.

Kolejna informacja dotyczy osób, które chcą skorzystać z pomocy finansowej i złożą swoje wnioski po 1 lipca. – Muszą one pamiętać o tym, że koszty przedsięwzięcia nie mogą zostać poniesione przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie z wyłączeniem dokumentacji projektowej i audytu energetycznego, które mogą być wykonane wcześniej – wyjaśniają „Głosowi” pracownicy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Przypomnijmy, że głównym celem programu „Czyste Powietrze” jest poprawa efektywności energetycznej domów poprzez ich termomodernizację i wymianę źródeł ciepła, a przez to ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza i powstawania smogu. Pieniądze przeznaczone na ten cel pochodzą ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także z funduszów europejskich. Do 2029 roku przewidziano wydatki w wysokości 103 mld zł, a łączny koszt inwestycji – wraz z wkładem własnym beneficjentów – wyniesie ponad 132 mld zł.

W ramach „Czystego Powietrza” termomodernizacji poddanych zostanie nawet 4 mln domów w całym kraju. Z programu mogą skorzystać osoby fizyczne, które są właścicielami lub współwłaścicielami jednorodzinnego budynku mieszkalnego, a także ci, którzy uzyskali zgodę na rozpoczęcie budowy domu i nie został on jeszcze przekazany lub zgłoszony do użytkowania. Minimalnym koszt realizowanego projektu to 7 tys. zł. Właściciele budynków, których dochody są najniższe, otrzymają do 90 procent dotacji na realizację przedsięwzięć finansowanych z programu.

(kredo)

Zwierzęta są bez szans!

NISZCZYCIELSKA SIŁA OGNIA

W kalendarzu już wiosna. Słońce przygrzewa coraz bardziej. Nadejście tej pory roku oznacza nieuchronnie wzrost zagrożenia pożarowego. Dowodem są strażackie statystyki, które zaczynają rosnąć z powodu ognia buszującego na nieużytkach, łąkach, w rowach czy nasypach kolejowych. Bo pogoda sprzyja pożarom wyschniętej roślinności, które są skutkiem ludzkiej bezmyślności i braku odpowiedzialności.

Czerwony kur nie pojawia się sam. Winni są ludzie przekonani, nie wiadomo czemu, że najprościej można pozbyć się starej trawy, kiedy się ją wypali. A to proceder nie tylko bardzo niebezpieczny, ale też powodujący wejście w konflikt z prawem.

Część pożarów, jak wynika ze strażackich danych, powodowana jest przez nieuwagę, na przykład wyrzucenie niedopałka papierosa. Częściej jednak ogień pojawia się z powodu całkiem świadomych podpaleń suchej trawy, żeby ta nowa rosła szybciej i bujniej.

I to jest podstawowe nieporozumienie, bowiem ogień – wręcz przeciwnie – wyjaławia glebę, do atmosfery trafia wiele trujących związków chemicznych. W dodatku gęsty dym z pożarów przy drogach utrudnia widoczność i bywa niebezpieczny dla kierowców. W płonącej suchej roślinności giną zwierzęta, nie tylko te drobne. Nie raz, nie dwa wypalanie suchych traw wymyka się spod kontroli. Ogień z nieużytków potrafi, zwłaszcza przy silnym wietrze, przenieść się na poszycie leśne, co doprowadzić może do wielkich pożarów lasów. Drzewostan po takim pożarze odradza się bardzo długo.

Wypalanie suchej roślinności – przypomnijmy to kolejny raz – narusza obowiązujący porządek prawny. W ustawie o ochronie przyrody zapisano jasno „zabrania się wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych lub w strefie oczeretów i trzcin” oraz „kto wypala roślinność na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych, w strefie oczeretów lub trzcin podlega karze aresztu lub grzywny”.

Kodeks wykroczeń przewiduje karę aresztu, nagany lub grzywny, której wysokość wynosi od 20 zł do 5000 zł. Jeżeli zostaniemy pociągnięci do odpowiedzialności karnej, co ma miejsce w przypadku sprowadzenia zagrożenia dla życia ludzkiego, możemy zostać skazani na pozbawienie wolności od roku do dziesięciu lat.

Osobna kara może dotknąć rolników wypalających łąki. Tutaj w grę wchodzi cofnięcie dopłat z funduszy unijnych. Jeżeli ktoś korzysta z tej formy dotacji, to jest zobowiązany do użytkowania gruntów w ten sposób, żeby „utrzymać ziemię w dobrej kulturze rolnej”. Kryje się za tym określeniem m.in. niewypalanie areałów rolnych.

(mark)

Szukali wiosny w Cieszynie i Pogórzu

EKOLOGICZNE SPACERY

Sezon wiosennych wycieczek już w pełni. Na szlaki przyrodnicze Śląska Cieszyńskiego ruszyli także młodzi ekolodzy wraz z Komisją Ochrony Przyrody PTTK „Beskid Śląski” w Cieszynie.

23 marca walory cieszyńskiej przyrody podziwiali uczniowie Szkoły Podstawowej nr 2 w Ustroniu. – Potężne i sędziwe gatunki drzew, niejednokrotnie objęte ochroną jako pomniki przyrody, zrobiły spore wrażenie na młodych turystach. Odkryta cieszynianka wiosenna, zawilec gajowy, kokorycz pusta czy mioduńka ćma jako pierwsze okazy okrasiły cieszyńskie rezerwaty. Wśród głośnego śpiewu ptaków można było rozpoznać dzięcioły, kosy pluszcze, sikorki, sroki, sójki czy drozdy – wylicza Jan Machała, przewodniczący KOP PTTK „Beskid Śląski” w Cieszynie.

Z kolei 27 marca walory ścieżki przyrodniczej „Zalas” w Pogórzu podziwiali cieszyńscy gimnazjaliści. – W terenie rozpoznawano pojawiające się rośliny: zawilce, miodunkę, kaczeńce, pierwiosnki czy lepiężnik – dodaje Jan Machała. Urozmaiceniem wycieczek były także przyrodnicze konkursy oraz wręczenie odznak turystycznych „Tropiciel Przyrody” i Dziecięcej Odznaki Turystycznej.

(klk)

Do druku: PDF

Jeden konkurs rozstrzygnięty, drugi czeka

ZIELONO IM!

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach rozstrzygnął konkurs „Zielona pracownia – projekt 2019”. W tegorocznej edycji zgłoszeń było 184.

Konkurs skierowany był do szkół podstawowych i średnich z terenu województwa śląskiego, jednak z zastrzeżeniem, że o dofinansowanie mogły ubiegać się placówki, które nie otrzymały finansowego wsparcia z katowickiego Funduszu w poprzednich edycjach. Celem przedsięwzięcia było natomiast utworzenie projektu szkolnej pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych.

Laureaci otrzymają pieniądze przeznaczone na realizację projektu ekopracowni w roku 2019. Nadesłane prace oceniono, biorąc pod uwagę pomysł na zagospodarowanie pracowni, na przykład wykorzystanie przestrzeni, funkcjonalność, estetykę kreatywność czy innowacyjność rozwiązań, a także różnorodność pomocy dydaktycznych, wyposażenia i sprzętu oraz zasadność ich zakupu. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przyznał w tym roku na nagrody prawie 450 tys. złotych.

Na liście 61 wybranych do dofinansowania placówek oświatowych znalazły się dwie z powiatu cieszyńskiego. Pierwsza to Szkoła Podstawowa Towarzystwa Ewangelickiego w Cieszynie, która otrzymała 7500 zł na utworzenie klasy, którą twórcy projektu nazwali „Rajem przyrodnika”. Taka sama kwota powędruje również do gminy Istebna, a dokładnie do Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. Jana Twardowskiego w Jaworzynce, gdzie ma powstać ekopracownia „Z Beskidów w świat”.

W dalszym ciągu jeszcze można starać się o pieniądze w konkursie „Zielona Pracownia 2019”, który Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach kieruje do organów prowadzących placówki oświatowe z terenu województwa śląskiego. Jego celem z kolei jest dofinansowanie w formie dotacji najlepszych wniosków dotyczących utworzenia ekopracowni na potrzeby uczniów w klasach IV-VIII szkół podstawowych oraz w szkołach średnich. Dofinansowane zostaną projekty, które w znaczny sposób wpłyną na polepszenie warunków nauczania oraz wyróżnią się kreatywnością i pomysłowością w sposobie zagospodarowania pracowni. Inwestycje powinny zostać zrealizowane w 2019 roku.

Dotacja będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania i możliwości finansowych śląskiego Funduszu do wysokości 80 procent kosztów kwalifikowanych z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 30 tys. zł. Wnioski można składać w terminie 15-29 marca.

(kredo)

Dzięki wspraciu Funduszu

AZBEST ZNIKA Z USTRONIA

Od kilku lat pod Czantorią i Równicą trwa usuwanie wyrobów zawierających azbest. Dla miasta uzdrowiska jest to jedna z priorytetowych spraw.

Pięć lat temu w Ustroniu odbył się spis z natury. Określono wtedy liczbę wyrobów zawierających azbest i ich lokalizację. Ze spisu wynikało, że na terenie miasta jest ponad 231 ton wyrobów z azbestem. To głównie eternitowe dachy i elewacje na budynkach gospodarczych oraz mieszkalnych. Następnym krokiem było uchwalenie dokumentu „Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Ustroń na lata 2015-2032”. Na tej podstawie można było składać wnioski do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach o pieniądze na usuwanie i utylizację wyrobów azbestowych. Takie dotacje wielokrotnie uzyskano.

W 2016 roku z 35 nieruchomości na terenie Ustronia usunięto łącznie 60,14 t odpadów zawierających azbest. Całkowity koszt wyniósł 53 614,74 zł, z czego 39 693,98 zł stanowiła dotacja z WFOŚiGW w Katowicach i NFOŚiGW w Warszawie. Resztę zapłacili właściciele nieruchomości.
W 2017 roku miasto ponownie dostało wsparcie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Kolejni mieszkańcy zainteresowani pozbyciem się groźnych dla zdrowia wyrobów zawierających azbest, mogli ubiegać się o dotację. Chętnych nie brakowało. Łącznie usunięto 49,692 t odpadów zawierających azbest z 25 nieruchomości. Całkowity koszt wyniósł 41 611,70 zł‚ z czego 38 897,55 zł stanowiła dotacja z WFOŚiGW w Katowicach i NFOŚiGW w Warszawie.

Akcję kontynuowano w roku ubiegłym. Władze miasta uzdrowiska trzeci rok z rzędu pozyskały pieniądze, a konkretnie 26 738 zł. Zainteresowanie było spore. Ostatecznie zrealizowano 24 wnioski. Zgodnie z przyjętym wcześniej regulaminem, pomoc wynosiła nie więcej niż 800 zł za tonę odpadów zawierających azbest w przypadku ich demontażu, transportu i unieszkodliwienia oraz nie więcej niż 600 zł za tonę w przypadku transportu i unieszkodliwienia.

W tym roku będzie kolejny wniosek do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach o pieniądze na usunięcie wyrobów zawierających azbest. Osoby tym zainteresowane mogły do 15 lutego złożyć ankiety. – Złożono ich 21. Na tej podstawie wystąpimy o dofinansowanie. W przypadku otrzymania takiej pomocy z Funduszu, ogłosimy wśród mieszkańców nabór wniosków do zrealizowania w 2019 roku – mówi „Głosowi” Monika Maksymczak, naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta w Ustroniu.

(mark)

Bliżej „Czystego Powietrza”

PO RADĘ DO CIESZYNA

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach – przypominamy – prowadzi nabór wniosków w ramach programu „Czyste Powietrze”. Jest on skierowany do właścicieli domów jednorodzinnych, a jego celem – ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

Dofinansowaniu podlega między innymi wymiana starych pieców na paliwa stałe oraz zakup i montaż nowych źródeł ciepła, docieplenie budynków, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, modernizacja instalacji centralnego ogrzewania, instalacje odnawialnych źródeł energii, montaż wentylacji z odzyskiem ciepła.

Mieszkańcy Cieszyna mają możliwość bezpłatnych konsultacji, które udzielane są w ratuszu, w pokoju 102 na pierwszym piętrze, w każdy wtorek od marca do maja. Na petentów będzie czekał specjalista, Maciej Mierzejewski, od 9.00 do 15.00.

(kredo)

W Ustroniu rozdają

KOMPOSTOWNIK ZA DARMO

Pod Czantorią i Równicą startuje pilotażowy program bezpłatnego użyczenia kompostowników. Celem jest propagowanie proekologicznych zachowań, żeby w najprostszy sposób, poprzez składowanie odpadów zielonych oraz kuchennych, uzyskać kompost.

Kompostować można niemal wszystkie odpady organiczne, o ile nie zawierają toksycznych substancji, oraz zwiędnięte rośliny jednoroczne, liście (oprócz liści orzecha włoskiego), cienkie gałązki, a także niezadrukowany papier (śniadaniowy, chusteczki, serwetki, tektura), słomę, siano, skorupki z jajek, fusy po kawie.

Ustroński samorząd planuje zakup kompostowników o dwóch pojemnościach: 300-400 litrów oraz 650-750 litrów. Dla działek o powierzchni do 500-600 mkw. lepiej wybrać mniejszy kompostownik, a powyżej 600 mkw. większy. Po pięciu latach prawidłowego użytkowania kompostownik przejdzie na własność mieszkańca.

Warunkiem zakwalifikowania do programu jest złożenie wniosku, a te można otrzymać w biurze podawczym na parterze ustrońskiego ratusza. Wnioski należy składać od 11 do 15 marca w godzinach od 7.30 do 15.30 w biurze podawczym. O przyznaniu kompostownika decydować będzie kolejność zgłoszeń.

(mark)

Do druku: PDF