Ślepowrony na oku naukowców
Olga i Ola p
ozdrawiają z Afryki!
Gdy my borykamy się z niskimi temperaturami, one na chłód czy śnieg narzekać nie mogą. Zimę spędzają bowiem w Afryce, a dzięki specjalnym nadajnikom GPS/GSM możemy „lecieć” w ciepłe kraje razem z nimi. Wszystko dzięki temu, że Olga i Ola z Ochab oraz osiem innych ślepowronów znalazły się w centrum zainteresowania naukowców.
Ślepowrony, które lato spędzają w ptasim raju, czyli w Dolinie Górnej Wisły, obejmującej również fragment powiatu cieszyńskiego, od kilku miesięcy są już na zimowiskach w Afryce, w strefie Sahelu na południe od Sahary. Okazuje się jednak, że nie wszystkie. Jeden z monitorowanych ślepowronów już trzecią zimę spędza na północy Afryki, w Algierii. To Juliusz z Jankowic, który posiada najdłużej działający nadajnik. Naukowcy śledzą trasy jego wędrówek od maja 2019 roku. Ptak co roku wraca i gniazduje w okolicy Zatora. Zygmunt z Zawadki został z kolei na Starym Kontynencie i przebywa niedaleko Rzymu we Włoszech.
Naukowcy zauważają, że powodem coraz częstszego zimowania ślepowronów w Afryce Północnej czy nawet na południu Europy może być globalne ocieplanie się klimatu.
Do Afryki doleciała za to Olga z Ochab i wygrzewa się obecnie w rejonie styku czterech afrykańskich państw – Nigru, Nigerii, Czadu i Kamerunu. Ola z Ochab osiadła natomiast w Senegalu, ale nie od razu, bo w drodze na docelowe zimowisko meldowała się również w Gwinei i Mali.
Dolina Górnej Wisły to obszar w Polsce, na terenie którego skupia się większość populacji ślepowronów. Aby lepiej chronić ten rzadki gatunek czapli, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach, dzięki wsparciu m.in. z Narodowego Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, realizuje projekt Life.Vistula.Pl
U progu wiosny ptaki rozpoczną wędrówkę do swoich lęgowisk w Dolinie Górnej Wisły i znów będzie można je obserwować na naszym terenie. A to bardzo ciekawe i tajemnicze stworzenia – w dzień ukrywają się w gęstych zaroślach i najchętniej opuszczają je dopiero po zmroku. Swoją nazwę zawdzięczają właśnie nocnemu trybowi życia. W okresie lęgowym ślepowrony są gatunkiem towarzyskim. Poza nim żyją samotnie, żerują pojedynczo, ustanawiając indywidualne terytoria łowieckie. Pokarmem ślepowronów są płazy, ryby i owady, które chwytają, brodząc lub czatując w płytkiej wodzie. Zjadają też skorupiaki, jaszczurki, małe ssaki, zaskrońce, ślimaki, pająki, pijawki i małe ptaki. Młode karmione są pokarmem na wpół przetrawionym i zwróconym przez dorosłe osobniki.
Do 21 stycznia w Chybiu można oglądać plenerową wystawę zdjęć wykonanych w ramach projektu Life.Vistula.Pl Fotografie pojawiły się na tablicach ustawionych w centrum miejscowości, w parku z fontanną, u zbiegu ulic Dworcowej i Bielskiej. (kredo)
Drapieżniki pod kontrolą
Przy wsparciu finansowym z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ruszają programy: „Ochrony dużych drapieżników: niedźwiedzia brunatnego, wilka i rysia na Śląsku” oraz „Zarządzanie populacjami gatunków chronionych powodujących szkody – stosowanie materiałów zabezpieczających przed szkodami: zakup siatki i pastuchów elektrycznych”. Przedsięwzięcia mają na celu m.in. przeciwdziałać ewentualnym szkodom wyrządzonym przez zwierzęta.
Pierwsze z zadań podjęte przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Katowicach będzie kosztowało 225 tys. zł (tyle samo wyniesie dotacja z NFOŚiGW). Jego realizacja potrwa do listopada 2023 r. na terenie Śląska, w tym w powiecie cieszyńskim w gminach Istebna, Wisła, Ustroń, Goleszów i Brenna. W latach 2018-19 nasiliło się bowiem powstawanie szkód w hodowli zwierząt spowodowane aktywnością dużych drapieżników, w szczególności wilków. Zwierzęta te są objęte ochroną. Drapieżne gatunki atakują zwierzęta gospodarskie, głównie owce, utrudniając ich hodowlę. – W konsekwencji może to doprowadzać do zmniejszenia powierzchni wypasu na obszarach Natura 2000 Beskid Śląski, gdzie istnieją szerokie zasoby (jak i wielowiekowa tradycja) dla tego rodzaju działań hodowlanych. Wypas na użytkach zielonych jest także niezbędny do utrzymania nieleśnych siedlisk przyrodniczych będących przedmiotami ochrony tego obszaru – przede wszystkim niżowych i górskich świeżych łąk oraz górskich łąk konietlicowych użytkowanych ekstensywnie. Realizacja zadania przez RDOŚ jest więc konieczna także ze względu na ochronę zbiorowisk roślinnych i związanych z ich występowaniem walorów krajobrazowych – wyjaśnia NFOŚiGW.
Ochrona niedźwiedzia brunatnego, wilka i rysia w południowej części województwa śląskiego zostanie zrealizowana przede wszystkim poprzez zakup i rozdanie hodowcom urządzeń służących do ochrony przed atakami tych zwierząt. Zaplanowano zakup zestawów m.in. fladr (linek z przywiązanymi kawałkami jaskrawych materiałów), pastuchów elektrycznych, kompletów do zabezpieczania pasiek przed niedźwiedziami, a także urządzeń do odstraszania drapieżników.
Sprzęt będzie dystrybuowany przez trzy lata hodowcom wyrażającym chęć współpracy z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w Katowicach przy zabezpieczaniu swoich hodowli przed drapieżnikami (ze szczególnym uwzględnieniem hodowców, u których zanotowano największe szkody wskutek ich ataków). (klk)
Szkoły dostaną
Rusza konkurs „Zielona Pracownia 2022” oraz „Zielona Pracownia Projekt 2022” Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Oba programy skierowane są do organów prowadzących placówki oświatowe na Śląsku.
Chodzi o dofinansowanie w formie dotacji wniosków dotyczących utworzenia pracowni na na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, chemiczno-fizycznych czy geologicznych.
Oba programy dotyczą szkół podstawowych (klas 4-8) i szkół średnich. W konkursie „Zielona Pracownia Projekt 2022” chodzi o utworzenie projektu szkolnej pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych. Ocenie podlegać będzie pomysł na zagospodarowanie klasy – wykorzystanie przestrzeni, funkcjonalność, estetykę, kreatywność, innowacyjność rozwiązań oraz różnorodność pomocy dydaktycznych, wyposażenia i sprzętu oraz zasadność ich zakupu.
Maksymalna wysokość nagrody nie może przekroczyć 20 proc. kosztu całkowitego wdrożenia projektu i być wyższa niż 10 tys. zł. Zgłoszenia należy przesłać do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach do 31 stycznia do godz. 15.30.
Z kolei dotacja na „Zieloną Pracownię 2022” będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania i możliwości finansowych funduszu. Chodzi o kwotę do wysokości 80 proc. kosztów kwalifikowanych z zastrzeżeniem, że maksymalne wsparcie nie może przekroczyć 40 tys. zł. Wnioski w konkursie „Zielona Pracownia 2022” można składać do funduszu od 1 do 31 marca, do godz. 15.30. (klk)
