Ekologia

Zielona Pracownia – nowy rozdział w edukacji ekologicznej szkoły

Przystanek na drodze do wiedzy

Nastał dzień, na który w Istebnej długo czekano. W beskidzkich groniach powstała kolejna zielona pracownia, dofinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Korzystać z niej będą dzieci, które do Trójwsi Beskidzkiej przyjeżdżają, by podreperować swoje zdrowie.

ielona pracownia została utworzona w Zespole Szkół Specjalnych im. dr. Stanisława Kopczyńskiego, który działa przy Wojewódzkim Centrum Pediatrii „Kubalonka” w Istebnej. Na jej uruchomienie placówka w Istebnej, będąca jedną z jednostek organizacyjnych samorządu województwa śląskiego, otrzymała 48 tys. zł w konkursie „Zielona Pracownia ’2024” Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W efekcie powstała nowoczesna i inspirująca przestrzeń o nazwie „Przystanek Zielona Przełęcz”.

– Miałam ogromną przyjemność uczestniczyć w tym wyjątkowym wydarzeniu, które otwiera nowy rozdział w edukacji ekologicznej szkoły, dając uczniom możliwość nauki w otoczeniu sprzyjającym trosce o środowisko. Jestem dumna, że mogłam być częścią tego projektu i zobaczyć, jak wielkie możliwości daje to miejsce naszym uczniom. Zielona Pracownia to nie tylko sala. To krok w stronę troski o środowisko i lepszą przyszłość dla młodych pokoleń. To również budowanie świadomości ekologicznej – podkreśla Iwona Gejdel-Targosz, zastępca prezesa zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. W wydarzeniu uczestniczyli również m.in. Joanna Bojczuk – członek Zarządu Województwa Śląskiego, dyrektor szkoły – Daria Węgrzyn-Welc.

Trzymaj rękę na zielonym pulsie!

Już niedługo pojawi się kolejna szansa dla szkół w regionie, które jeszcze nie mają w swoich murach zielonej przestrzeni. Wkrótce bowiem rusza kolejna – jedenasta – edycja konkursu „Zielona Pracownia’2025”.

Jego celem jest dofinansowanie w formie dotacji wniosków dotyczących utworzenia pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, chemiczno-fizycznych czy geologicznych w klasach 4-8 szkół podstawowych oraz w szkołach średnich.

Dotacja będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania i możliwości finansowych Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach do wysokości 80 proc. kosztów kwalifikowanych z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 48 000 zł.

Wnioski w konkursie „Zielona Pracownia’2025” składać będzie można w terminie od 1 do 31 marca br. Na stronie internetowej katowickiego funduszu znajdują się aktualny regulamin oraz wzory dokumentów, które należy złożyć chcąc ubiegać się o dofinansowanie. Komplet dokumentów należy przesłać listem poleconym, kurierem bądź dostarczyć osobiście do siedziby Funduszu pod adresem: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, ul. Plebiscytowa 19, 00-035 Katowice. Składanych dokumentów nie należy: zszywać, bindować, wkładać do koszulek, teczek ani segregatorów, za wyjątkiem nośników elektronicznych. Komplet dokumentów można również złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP), na elektroniczną skrzynkę podawczą WFOŚiGW lub z wykorzystaniem usługi e-Doręczeń, zgodnie z instrukcją zamieszczoną na stronie www.wfosigw.katowice.pl/kontakt/epuap.html (kredo)

A może… pod chmurką?

Zbliża się inauguracja III edycji konkursu „Ekopracownia pod chmurką 2025”, a co za tym idzie szansa na pozyskanie funduszy na nową przestrzeń do nauki. Konkurs startuje 1 kwietnia. To więc ostatni dzwonek, by solidnie się do niego przygotować!

Konkurs „Ekopracownia pod chmurką 2025” skierowany jest do organów prowadzących placówki oświatowe z terenu województwa śląskiego. Jego celem jest utworzenie na terenie należącym do placówki oświatowej pracowni dedykowanej prowadzeniu zajęć dydaktycznych na świeżym powietrzu. Chodzi o lekcje z zakresu przyrody, biologii, ekologii, geografii, geologii itp. w szkołach podstawowych oraz szkołach średnich.

Dotacja będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania i możliwości finansowych organizatora konkursu – Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach – do wysokości 80 proc. kosztów kwalifikowanych z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 70 000 zł.

Wnioski będzie można składać w terminie od 1 do 30 kwietnia br. Na stronie funduszu można znaleźć odpowiednie wzory dokumentów i aktualny regulamin konkursu. (kredo)

Jak zdobyć dopłatę do elektryka?

„NaszEauto” rusza

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wraz z resortem klimatu i środowiska uruchomiły program „NaszEauto”. Na dopłaty do zakupu samochodów elektrycznych przeznaczonych zostanie 1,6 mld zł ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności Polski.

Nabór wniosków ruszył 3 lutego. Maksymalna kwota wsparcia wynosi 40 tys. zł. O dotacje do zakupu, leasingu, wynajmu długoterminowego mogą starać się osoby fizyczne oraz osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Do wsparcia kwalifikują się wyłącznie nowe samochody elektryczne kategorii M1, wcześniej niezarejestrowane, których cena nie przekracza 225 tys. zł netto.

– Chcemy umożliwić i ułatwić polskim rodzinom zakup aut elektrycznych. Jesteśmy świadomi, że takie pojazdy to przyszłość motoryzacji. Dlatego prezentujemy program „NaszEauto”, który stawia na dofinansowanie zakupu aut elektrycznych, a nie opodatkowanie spalinowych – informuje Krzysztof Bolesta, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Co istotne, program skonstruowany jest w ten sposób, że poza bazową kwotą wsparcia zapewnione są również dwa rodzaje premii dodatkowej. – Jedna to premia za złomowanie. Zależy nam na tym, aby przy promowaniu zakupu lub leasingu samochodu elektrycznego również złomować te samochody spalinowe, które przestają być wykorzystywane przez beneficjenta. Mamy również premię za niski dochód – wyjaśnia Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Program „NaszEauto” promuje także zakup samochodów elektrycznych w dużych rodzinach i wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, którzy stanowią 85 proc. przedsiębiorców w Polsce.

Wsparciem objęte zostaną fabrycznie nowe elektryczne samochody osobowe o przebiegu do 6 tys. km, które przed zakupem nie były zarejestrowane (w maksymalnej cenie 225 tys. zł netto, bez VAT). Do programu kwalifikują się również pojazdy demonstracyjne, np. używane do jazd próbnych na tablicach dealerskich.

Bazowa wysokość wsparcia dla osób fizycznych przy zakupie auta wynosi 18 750 zł. Dotacja wzrośnie o 10 tys. zł w przypadku zezłomowania samochodu spalinowego kategorii M1, którego ostateczny odbiorca wsparcia był właścicielem bądź współwłaścicielem co najmniej 3 lata oraz zezłomowanie samochodu nastąpiło nie wcześniej niż 1 lutego 2020 roku. Osoby fizyczne z dochodem nie przekraczającym 135 tys. zł otrzymają dodatkowe dofinansowanie w wysokości 11 250 zł. Osoby posiadające Kartę Dużej Rodziny otrzymają dofinansowanie w wysokości 30 tys. zł. Dotacja wzrośnie o 5 tys. zł w przypadku zezłomowania samochodu spalinowego kategorii M1, 5 tys. zł przy niskim dochodzie. Natomiast w przypadku leasingu aut elektrycznych podstawowa kwota wsparcia dla osób fizycznych i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wynosi 30 tys. zł. W przypadku zezłomowania samochodu spalinowego kategorii M1 dotacja dla osób fizycznych wzrośnie o 5 tys. zł, a dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą o 10 tys. zł. Osoby fizyczne z dochodem nie przekraczającym 135 tys. zł otrzymają dodatkowe dofinansowanie 5 tys. zł.

Jak uzyskać wsparcie finansowe? Pierwszym krokiem będzie zakup samochodu elektrycznego. Pojazd musi zostać zarejestrowany (nie kwalifikują się pojazdy, które zarejestrowane zostały na dealera), należy wykupić ubezpieczenie OC, dodatkowo wymagane jest ubezpieczenie AC (w przypadku, gdy ostateczny odbiorca wsparcia to JDG na polisie musi być wskazane, że pojazd przeznaczony jest do celów zarobkowych lub ubezpieczonym musi być JDG – nie osoba fizyczna).

W przypadku leasingu bądź wynajmu długoterminowego pojazdu elektrycznego przed złożeniem wniosku do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, należy podpisać umowę leasingową/wynajmu długoterminowego, dokonać zapłaty opłaty wstępnej (lub równoważnej) oraz podpisać protokół przekazania pojazdu do używania lub używania i pobierania pożytków. Umowa leasingu bądź wynajmu musi dotyczyć okresu co najmniej 2 lat.

Dokumenty można składać wyłącznie on-line do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z wykorzystaniem platformy Generator Wniosków o Dofinansowanie dostępnej na www.gwd.nfosigw.gov.pl (kredo)

Poszukują siedlisk nietoperzy

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach zbiera informacje o siedliskach nietoperzy w województwie śląskim. Prowadzona inwentaryzacja umożliwi przygotowanie działań ochronnych na przełomie 2025 i 2026 roku.

Na świecie żyje ponad 980 gatunków nietoperzy, z czego w Polsce – 25. Część z nich jest zagrożona wyginięciem, dlatego polskie nietoperze objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Zabronione są wobec nich wszelkie działania narażające je na zranienie lub śmierć.

Ściśle chroniony jest m.in. podkowiec mały – najmniejszy polski nietoperz, który występuje jedynie na południu Polski. Kolonie rozrodcze tego latającego ssaka można spotkać najczęściej na starych strychach (na przykład kościelnych poddaszach), ponieważ miejsca te szybko się nagrzewają i długo utrzymują ciepło. W zimie podkowce przenoszą się do piwnic i jaskiń, gdzie zapadają w hibernację. Wiedzą o tym m.in. w starym młynie w Pierśćcu, gdzie na co dzień bytuje ten rzadki gatunek. Z tego też powodu pierściecki młyn został uznany za specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000.

Innym miejscem bytowania nietoperzy w naszym regionie jest strych szkoły podstawowej w Brennej. Zadomowiły się tam dwa gatunki, podkowiec mały oraz nocek duży. Co ciekawe, to jedno z najliczniejszych letnich stanowisk podkowca małego nie tylko w Beskidzie Śląskim, ale w całym kraju (obserwowano tu nawet około 250 osobników). Z tego też powodu w szkole działa jedno z nielicznych obserwatoriów nietoperzy w kraju.

Nietoperze przebywają na brenneńskim strychu od maja do września, tworząc klasyczną kolonię rozrodczą. Przynajmniej część z tych zwierząt spędza jednak w Brennej również zimę, hibernując w licznych na tym obszarze jaskiniach (w masywie Stołowa, Trzech Kopców, Grabowej i Malinowa). Niestety zdaniem specjalistów z Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach, na stan populacji, nie tylko podkowca małego, wpływają zmiany w strukturze żerowisk w otoczeniu schronień. To np. wylesianie czy wycinanie roślinności nadbrzeżnej i osłaniającej trasy przelotu, a także intensyfikacja rolnictwa z użyciem szkodliwych dla nietoperzy pestycydów. Istotne jest więc popularyzowanie i wspieranie wiedzy oraz dobrych praktyk służących zachowaniu środowiska przyjaznego dla życia i rozwoju tych latających ssaków. Ważna jest także regularna inwentaryzacja ich stanowisk.

„Jeśli więc w waszej okolicy nietoperze wybrały na schronienie strychy, stare budynki lub obiekty sakralne, zgłoście ich lokalizację do RDOŚ do 28 lutego 2025 r.” – apelują katowiccy przyrodnicy, dodając, że celem zaplanowanych działań jest nie tylko ochrona siedlisk nietoperzy, ale także ograniczenie ich uciążliwości dla właścicieli budynków. Z tego powodu planowane są m.in. naprawy uszkodzonych stropodachów i innych elementów konstrukcji, a także działania polegające na zabezpieczeniu miejsc gromadzenia się guana. Szczegóły zostaną jednak określone dopiero po oględzinach terenowych i będą zależne od dostępnych środków finansowych.

Zgłoszenia siedlisk nietoperzy należy przesyłać na adres: [email protected] lub zgłaszać za pośrednictwem gminy. (on)

Odpady przynoszone na wyspę przez skrzydlatych mieszkańców zbadane

Kto „zaśmieca” Ptasią Beczkę?

W ramach badań prowadzonych na sztucznej wyspie dla ptaków na Zbiorniku Goczałkowickim – Ptasiej Beczce – ornitolodzy poddali analizom śmieci przyniesione przez śmieszki, rybitwy i mewy w latach 2021-2024 r. Co z nich wynika?

Zgromadzone przez ornitologów dane nie przynoszą dobrych informacji – większość przetransportowanych przez ptaki odpadów to plastik i metal, pochodzące z ludzkich wysypisk śmieci…

Badania na ptasiej wyspie, zlokalizowanej na tzw. śląskim morzu, prowadzone są od pierwszego sezonu lęgowego, zaraz po oddaniu wyspy do użytku – od 2021 roku. Czteroletnie analizy śmieci zebranych w ramach projektu Life.Vistula.Pl, realizowanego dzięki finansowemu wsparciu z Programu LIFE Komisji Europejskiej, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, pozwalają skategoryzować odpady i wskazać te najczęściej przynoszone – są to miękki i twardy plastik, metal, różnego rodzaju nitki i sznurki. Ciekawym aspektem analiz jest kolor śmieci, które w ptasich dziobach przenoszone są na wyspę. Są to przede wszystkim materiały bezbarwne lub białe (prawie połowa wszystkich śmieci) oraz niebieskie, różowe i metaliczne. Dobrą informacją natomiast jest ta, że odpady są rzadko używane do budowy gniazd, na które ptaki preferowały materiały naturalne, takie jak gałązki i trzciny.

Plastikowe torby i opakowania żywności pochodzą z miejsc, w których ptaki zdobywają pożywienie. Materiał zgromadzony w trakcie analiz wskazuje na duży wpływ działalności człowieka na kolonie ptaków wodnych, zwłaszcza że materiał antropogeniczny jest często spożywany przez ptaki, co stwarza poważne zagrożenia dla ich zdrowia. Ponadto z prowadzonych badań nasuwa się również ogólny wniosek, że niezabezpieczanie składowisk odpadów przed żerowaniem ptaków, może przyczyniać się do zwiększenia skażenia mikroplastikiem środowisk wodnych.

Jak wyliczyli badacze, do kolonii lęgowej, liczącej w 2024 roku 550 gniazd ptaków i składającej się z trzech gatunków: śmieszka, rybitwa rzeczna, mewa czarnogłowa, ptaki przyniosły ponad 230 gramów odpadów.

Ptasia Beczka na Zbiorniku Goczałkowickim jest całkowicie nowym siedliskiem dla ptaków, zasiedlanym od 2020 roku. Prowadzone są na niej badania naukowe, m.in. dotyczące materiału antropogenicznego, jaki ptaki przynoszą na wyspę. Badania w ramach projektu Life.Vistula.Pl prowadzi Karolina Skorb z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN oraz Górnośląskiego Koła Ornitologicznego. (kredo)

W Cisownicy dla ekologii

W Szkole Podstawowej w Cisownicy została otwarta kolejna w gminie Goleszów „Zielona Pracownia”, utworzona z myślą o polepszeniu warunków do zgłębiania ekologicznej i nie tylko wiedzy przez dzieci i młodzież.

Celem sali jest umożliwienie przekazywania jak największej ilości informacji z dziedziny nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych, w obrazowy, przystępny i nowoczesny sposób. – W dwóch etapach konkursu „Zielona Pracownia 2024″ z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach pozyskaliśmy w sumie 60 000 zł, które przeznaczyliśmy na powstanie tego wyjątkowego miejsca – mówi wójt Goleszowa Sylwia Cieślar.

W gminie Goleszów postały już cztery tego typu „Zielone Pracownie” oraz dwie „EKO Pracownie”: w Dzięgielowie i pozostająca jeszcze w trakcie realizacji „EKO Pracownia” w Cisownicy.

Na otwarcie cisownickiej „Zielonej Pracowni” przybyło wielu znamienitych gości, m.in. Mateusz Pindel, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, a także Katarzyna Twardzik – radna Sejmiku Województwa Śląskiego. Obecni byli również przedstawiciele Urzędu Gminy, Rady Gminy, sołtys Cisownicy, proboszcz parafii, dyrektorzy gminnych placówek oświatowych oraz mieszkańcy. Uroczystość została uświetniona przedstawieniem teatralnym w wykonaniu uczniów szkoły w Cisownicy o tym jak śmiecenie i niesegregowanie odpadów niszcząco działa na środowisko. (mc)

Zmiany w dopłatach – poznaj szczegóły!

„Mój elektryk” w nowej odsłonie

1,6 mld zł – to budżet nowego programu dopłat do samochodów elektrycznych, który przygotował Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Środki te pochodzą z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zgodnie z zapowiedziami, wnioski będzie można składać już w przyszłym miesiącu.

Nowy program dopłat zastąpi dotychczasowy program „Mój elektryk”. Ten drugi będzie obowiązywał do końca stycznia br. lub do wyczerpania środków. Kto będzie mógł starać się o pieniądze? Nowy program przewiduje dotacje do zakupu lub leasingu bądź wynajmu długoterminowego pojazdów elektrycznych kategorii M1 dla dwóch grup beneficjentów. Po pierwsze – dla osób fizycznych i tu mowa o zakupie pojazdu wykorzystywanego w celach prywatnych), po drugie – dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Celem jest dofinansowanie do zakupu, leasingu bądź wynajmu długoterminowego około 40 tysięcy bezemisyjnych aut.

– Nowa odsłona programu „Mój elektryk” z budżetem ponad 1,6 miliarda złotych pozwoli dofinansować prywatne inwestycje w auta elektryczne – zarówno osób fizycznych, jak i prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. To, obok dotacji do zeroemisyjnego transportu publicznego i infrastruktury na potrzeby stacji ładowania, zapewnia kompleksowe wsparcie elektromobilności. Jednym z priorytetów nowej strategii działania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest poprawa jakości powietrza, której nieodłącznym elementem jest rozwój niskoemisyjnego transportu – powiedział Paweł Augustyn, zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Maksymalna cena zakupu pojazdu kwalifikującego się do uzyskania wsparcia to 225 tys. zł netto (bez VAT), podczas gdy w obecnym programie jest to 225 tys. zł brutto (z VAT). Maksymalna kwota dotacji z programu wyniesie 40 tys. zł (kwota obejmuje premie za złomowanie pojazdu spalinowego oraz dochód wnioskodawcy nieprzekraczający 135 tys. zł). Limit przebiegu nowego samochodu kwalifikującego się do dofinansowania wynosić będzie 6 tys. km.

Jak informuje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przyjęcie nowego programu poprzedziły szerokie konsultacje z udziałem przedstawicieli m.in. administracji rządowej, samorządów terytorialnych, organizacji pozarządowych, organizacji pracodawców i przedsiębiorców, partnerów gospodarczych i społecznych. Projekt programu podlegał także konsultacjom społecznym, które odbyły się w listopadzie ubiegłego roku. W ich efekcie zgłoszono ponad 300 uwag lub propozycji zmian, z których część została uwzględniona w programie, m.in. wprowadzenie wyższej podstawowej kwoty dofinansowania dla osób fizycznych posiadających Kartę Dużej Rodziny.

Z danych statystycznych dla obecnego programu „Mój Elektryk” wynika, że na dzień 1 stycznia br. osoby fizyczne złożyły w naszym kraju 4987 wniosków o dotację do zakupu samochodu elektrycznego. Zatwierdzono 3648 z nich na łączną kwotę 79 686 000 zł, a wypłacono pieniądze dla 3482 beneficjentów na kwotę 75 958 571 zł. Z zarezerwowanych na ten cel 100 mln zł zostało więc 17 638 750 zł, czyli 18 proc. alokacji. Jeśli chodzi o przedsiębiorców i podmioty inne niż osoby fizyczne, wniosków na dzień 1 stycznia br. złożonych było 5689, a zatwierdzonych jest 3438 na łączną kwotę 112 858 773 zł. Do tej pory wypłacono dofinansowanie 3090 przedsiębiorcom na kwotę 96 987 530 zł. Alokacja naboru w tym przypadku wynosiła 200 000 000 zł, a zostało 25 proc. z tych funduszy – 50 025 548 zł. Ze ścieżki bankowej – leasingu – skorzystało z kolei 16 789 wnioskodawców na kwotę łączną 655 777 247 zł i została ona już wypłacona. Pieniędzy w tej „działce” obecnie obowiązującego programu „Mój Elektryk” zostało 0,64 proc. – większość pieniędzy na dotacje z zaplanowanych 660 000 000 zł została w tym przypadku już wydana.

Patrząc całościowo na podane wyżej liczby, w całym programie złożono łącznie 27 465 wniosków na łączną kwotę dofinansowania w wysokości 961 890 548 zł, z czego zatwierdzono 23 875 wniosków na kwotę 848 322 020 zł. Wypłacono z kolei 828 723 349 zł dla 23 361 beneficjentów. Pozostało więc 71 887 051 zł – 7 proc. – z założonych na ten cel 960 000 000 zł. (kredo)

Azbest wciąż bardzo groźny. Czas go usunąć!

Zegar tyka niemiłosiernie i coraz mniej czasu pozostaje do 2032 roku, w którym, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, z naszego kraju mają zniknąć wyroby zawierające azbest.

Wychodząc naprzeciw problem mieszkańców i samorządów, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach rozpoczął kolejny nabór wniosków – tym razem na 2025 rok – na dofinansowanie zadań związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu. Konkretnie to nabór na dofinansowanie zadań związanych z realizacją gminnych programów usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest. Kierowany jest on więc do jednostek samorządu terytorialnego województwa śląskiego, w których została przeprowadzona inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest, planujących zadania związane z demontażem, zbieraniem, transportem i unieszkodliwieniem wyrobów zawierających azbest, zgodnie z gminnym programem usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest.

Termin składania wniosków upływa 30 kwietnia br. Te złożone później nie będą rozpatrywane. Z kolei na 30 września br. wyznaczono termin zakończenia zadań. Warto wiedzieć, że wnioski rozpatrywane będą w trybie ciągłym w oparciu o: „Regulamin dofinansowania zadań związanych z realizacją gminnych programów usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest i naboru wniosków w 2025 rok” oraz „Szczególne zasady dofinansowania zadań związanych z usuwaniem i unieszkodliwieniem azbestu realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego”. Wnioski wraz z załącznikami należy sporządzić na obowiązujących formularzach, które dostępne są w internecie na stronie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Wszelkie wątpliwości można zgłaszać i omawiać z pracownikami Zespołu Gospodarki Wodnej i Ochrony Powierzchni Ziemi – tel. 32 60 32 241, 32 60 32 386, 32 60 32 283.

Jeżeli w naszym gospodarstwie domowym znajdują się wyroby azbestowe, warto pamiętać, że ich usunięcia może dokonać tylko specjalistyczna firma, która posiada uprawnienia, odpowiedni sprzęt i przeszkolonych pracowników oraz zatwierdzony przez starostę program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi. Tylko taka firma może prawidłowo usunąć azbest, nie narażając nas, naszych bliskich i sąsiadów, na niebezpieczeństwo.

Azbest to minerał odporny na działanie mrozu, wysokich temperatur, substancji żrących, wytrzymały na rozciąganie i zgniatanie. Przez ponad 100 lat był wykorzystywany do produkcji bardzo wielu materiałów azbestowo-cementowych. W Polsce azbest najczęściej wykorzystywano do produkcji: pokryć dachów, płyt elewacyjnych, płyt balkonowych, drobnych urządzeń w gospodarstwach domowych: żelazka, płytki kuchenne, piece akumulacyjne, a ponadto do produkcji rur do instalacji wodociągowych, kanalizacyjnych, przewodów wentylacyjnych czy przewodów kominowych.

Dlaczego trzeba usunąć azbest? Azbest jest zaliczany do najgroźniejszych zanieczyszczeń na ziemi, a jego włókna są praktycznie niezniszczalne. Obecnie wiadomo, że może być szkodliwy dla zdrowia – włókna azbestowe, niewidzialne gołym okiem, wdychane z powietrzem do płuc, stanowią ryzyko poważnych chorób układu oddechowego. Produkcja, import i stosowanie wyrobów zawierających azbest są w Polsce zakazane od września 1998 roku. (kredo)

Już zielono, a będzie jeszcze bardziej!

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłosił listę projektów, które uzyskały dofinansowanie w ramach drugiej edycji konkursu na utworzenie w przestrzeni publicznej terenów zieleni. Nie brakuje wśród nich przedsięwzięć, które będą realizowane w powiecie cieszyńskim.

Do rywalizacji o środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach stanęły jednostki samorządu terytorialnego, które zaproponowały pomysły na utworzenie w przestrzeni publicznej terenów zielonych służących lokalnej społeczności. W tym roku doceniono pomysły 36 gmin, które mogą liczyć na wsparcie w wysokości od 100 tys. zł do 250 tys. zł. Z naszego powiatu wśród laureatów znajduje się gmina Hażlach, która zamierza utworzyć „Ptasią wyspę” i na ten cel pozyskała 167 520 zł. Na liście projektów z dofinansowaniem znajduje się również Ustroń. Utworzenie zielonej przestrzeni planowane jest przy boisku w Ustroniu Hermanicach, a zadanie to Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach wesprze kwotą 235 660 zł.

Zielona przestrzeń powstanie także w Goleszowie Równi, a gmina Goleszów wywalczyła na ten cel 110 770 zł. Samorząd podzielił się szczegółami swojego pomysłu. Jak się dowiadujemy, środki finansowe otrzymane Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach pozwolą na stworzenie przestrzeni przyjaznej mieszkańcom w każdym wieku. Będzie ona zlokalizowana w bezpośrednim sąsiedztwie Domu Ludowego, w którym swoją siedzibę mają dwa oddziały przedszkolne oraz klub seniora. W ramach projektu planowane jest m. in. posadzenie drzew i krzewów, wykonanie ścieżek z materiałów przepuszczających wodę, montaż urządzeń siłowni zewnętrznej oraz urządzeń zabawowych dla dzieci. W zielonej przestrzeni w Goleszowie Równi pojawią się też ławki, kosze na śmieci, stojak na rowery, lampy solarne, a także wiata wyposażona w ławostół, która służyć będzie mieszkańcom do organizacji małych plenerowych wydarzeń.

– Kolejny raz sięgamy po zewnętrzne środki finansowe, by realizować „zielone projekty” na terenie gminy Goleszów. Najnowszy projekt, na który pozyskaliśmy środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, dedykowany jest mieszkańcom naszej gminy, w tym dzieciom i seniorom uczestniczącym w zajęciach odbywających się w Domu Ludowym, jak również turystów, którzy coraz chętniej wybierają gminę Goleszów, na przykład jako kierunek rowerowych wycieczek – komentuje Sylwia Cieślar, wójt Gminy Goleszów.

To nie pierwsza dotacja z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach pozyskana przez gminę Goleszów. W 2021 roku zrealizowano tam, przypomnijmy, dwa projekty związane z wydaniem publikacji, propagujących ochronę środowiska i gospodarkę wodną. Jedna z publikacji opisuje walory przyrodnicze Cisownicy, zaś druga przybliża najmłodszym zagadnienia ochrony środowiska i skłania do aktywnego poznawania przyrody przez całe rodziny. Ponadto gmina Goleszów uczestniczyła w projektach związanych ze stworzeniem Zielonych Pracowni m.in. w Szkole Podstawowej w Goleszowie, Bażanowicach, Dzięgielowie, a obecnie w Cisownicy.

Zrealizowano również projekty związane z utworzeniem „Pracowni pod chmurką” w Dzięgielowie i Cisownicy. Ponadto przy udziale środków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w Katowicach realizowano projekty związane z opracowaniem Gminnego Programu Ochrony Przyrody i Gminnego Programu Gospodarki Niskoemisyjnej. W bieżącym roku wykonano także zieloną ścianę na budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Goleszowie. (kredo, mc)

Szansa na kolejne pracownie, ruszyły konkursy

Kolejna szansa zdobycia pieniędzy na nowe ekologiczne przestrzenie w szkołach i nie tylko. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach ogłosił 11. edycję konkursów „Zielona Pracownia Projekt’2025” i „Zielona Pracownia’2025”. Przykład wielu samorządów i placówek oświatowych w naszym regionie pokazuje, że warto spróbować sięgnąć po dotacje i tworzyć przestrzenie, w których nauka może odbywać się w pobudzających wszystkie zmysły warunkach.

Konkurs „Zielona Pracownia Projekt’2025” skierowany jest do szkół podstawowych (klasy 4-8) i średnich z terenu województwa śląskiego, które nie posiadają pracowni utworzonych ze środków z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Jego przedmiotem jest stworzenie projektu szkolnej pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, geologicznych czy chemiczno-fizycznych. Ocenie podlegać będzie pomysł na zagospodarowanie pracowni – jej wykorzystanie, funkcjonalność, estetyka, kreatywność, innowacyjność rozwiązań oraz różnorodność pomocy dydaktycznych, wyposażenia i sprzętu oraz zasadność ich zakupu. Maksymalna wysokość nagrody nie może przekroczyć 20 proc. kosztu całkowitego wdrożenia projektu i stanowić kwoty wyższej niż 12 000 zł. Zgłoszenia w konkursie „Zielona Pracownia Projekt’2025” dokonywać można do 31 stycznia 2025 roku.

Z kolei konkurs „Zielona Pracownia’2025” skierowany jest do organów prowadzących placówki oświatowe z terenu województwa śląskiego, w tym nagrodzonych w konkursie „Zielona Pracownia_projekt’2025. Jego celem jest dofinansowanie w formie dotacji wniosków dotyczących utworzenia pracowni na potrzeby nauk przyrodniczych, biologicznych, ekologicznych, geograficznych, chemiczno-fizycznych czy geologicznych w klasach 4-8 szkół podstawowych oraz w szkołach średnich. W tym przypadku dotacja będzie udzielana z uwzględnieniem efektów zadania i możliwości finansowych Funduszu do wysokości 80 proc. kosztów kwalifikowanych z zastrzeżeniem, że maksymalna kwota dotacji nie może przekroczyć 48 tys. zł. Wnioski w konkursie „Zielona Pracownia’2025” składać można w terminie od 1 marca do 31 marca 2025 roku.

Aktualny regulamin oraz wzory formularzy do pobrania znajdują się na stronie internetowej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Komplet dokumentów należy przesłać listem poleconym, kurierem bądź dostarczyć osobiście do siedziby Funduszu pod adresem: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, ul. Plebiscytowa 19, 40-035 Katowice. Składanych dokumentów nie należy: zszywać, bindować, wkładać do koszulek, teczek ani segregatorów, za wyjątkiem nośników elektronicznych. Komplet dokumentów można również złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (ePUAP), na elektroniczną skrzynkę podawczą WFOŚiGW lub z wykorzystaniem usługi e-Doręczeń, zgodnie z instrukcją zamieszczoną na stronie www.wfosigw.katowice.pl/epuap.html (kredo)

„Czyste Powietrze” dla powodzian, także w śląskim

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza 300 mln zł na usuwanie skutków powodzi w czterech województwach: dolnośląskim, lubuskim, opolskim i śląskim. Komponent powodziowy programu „Czyste Powietrze” ruszył 12 grudnia. Fundusz wprowadził zapisy, które ułatwią powodzianom sięgnięcie po dotacje, a jednocześnie zminimalizują ryzyko powstania nadużyć.

Nabór wniosków z czterech województw dotkniętych powodzią potrwa do 31 marca 2025 r. lub do wyczerpania środków. Wnioski przyjmują Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, Zielonej Górze, Opolu i Katowicach. Terminy rozpatrywania wniosków o dotacje i płatność wyniosą do 14 dni. Dofinansowanie na podstawowym poziomie będzie przysługiwało niezależnie od dochodów, osoby najuboższe dostaną dotacje do 136,2 tys. zł.

W naborze obowiązują limity kosztów kwalifikowanych na urządzenia, materiały i usługi. – Widzimy, jak bardzo potrzebna jest odbudowa i termomodernizacja domów na terenach dotkniętych powodzią. Dlatego w ramach programu „Czyste Powietrze” przygotowaliśmy dedykowaną część dla poszkodowanych, z ułatwioną procedurą starania się o dotacje i szybką ścieżką wypłat – mówi Dorota Zawadzka‐Stępniak, prezeska Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Maksymalna dotacja dla osób najuboższych wyniesie do 136,2 tys. zł, co obejmuje koszty audytu energetycznego, wymiany źródła ciepła, termomodernizacji domu oraz instalacji fotowoltaicznej. Dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z ramach programu „Czyste Powietrze” może być łączone z zasiłkiem celowym wypłacanym powodzianom w ramach pomocy remontowo-budowlanej. Łączna kwota dofinansowania nie może jednak przekroczyć 100 proc. kosztów przedsięwzięcia.

Pomoc w programie „Czyste Powietrze” dla powodzian skierowana jest do osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami budynku bądź lokalu mieszkalnego uszkodzonego w powodzi we wrześniu 2024 r. na terenie czterech wspomnianych wyżej województw. Oszacowany zakres zniszczeń w budynku w wyniku powodzi musi wynosić powyżej 5 proc. Program nie dotyczy nieruchomości, na które została zawarta w ramach programu „Czyste Powietrze” umowa o dofinansowanie termomodernizacji.

W naborze wniosków skierowanym do powodzian zasady programu „Czyste Powietrze” zostały częściowo zmienione. Zniesiono próg dochodowy dla beneficjentów uprawnionych do podstawowego poziomu dofinansowania, więc z programu będą mogli skorzystać wszyscy niezależnie od dochodów. Dofinansowanie na termomodernizację może być udzielone niezależnie od daty wydania pozwolenia na budowę, zgłoszenia budowy lub wykonania robót budowlanych budynków przy wnioskach o ich termomodernizację, a więc także dla stosunkowo nowych budynków.

Ważnym uproszczeniem dla wnioskodawców z terenów powodziowych jest skrócenie terminu rozpatrywania wniosków o dofinansowanie do 14 dni od dnia wpływu do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Termin wypłaty dotacji wyniesie także do 14 dni od daty wpływu do funduszu kompletnego i prawidłowo wypełnionego wniosku o płatność wraz z wymaganymi dokumentami.

Jak informuje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wobec wdrożenia szybkiej ścieżki płatności w komponencie powodziowym nie będzie udzielana dotacja z prefinansowaniem. Beneficjent nie będzie musiał angażować w projekt własnych środków, ponieważ dofinansowanie zostanie wypłacone jeszcze przed terminem płatności faktury.

W odróżnieniu od dotychczasowych zapisów programu „Czyste Powietrze”, przewidziano także maksymalne wysokości kosztów kwalifikowanych, żeby ograniczać nieuczciwe praktyki wykonawców polegające m.in. na zawyżaniu kosztów jednostkowych. W ramach programu nie będą kwalifikowane koszty odtworzenia budynku bądź lokalu mieszkalnego w innym miejscu lub o innych wymiarach. (kredo)

Czas na konsultacje. Wyraź swoją opinię!

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przedstawia do szerokich konsultacji społecznych projekt nowej odsłony programu priorytetowego „Czyste Powietrze”. Uwagi można zgłaszać do 27 grudnia br. Reforma, o której informowaliśmy w poprzednim wydaniu „Głosu”, jest konieczna, by wyeliminować nadużycia i nadal działać na rzecz czystego powietrza oraz niższych rachunków za ogrzewanie.

Tak naprawdę to drugi etap konsultacji programu „Czyste Powietrze”. W pierwszym wzięło udział ponad 200 przedstawicieli organizacji pozarządowych, samorządów, administracji, banków oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Program w nowej odsłonie wróci 31 marca 2025 r. z jasnymi zasadami i nowym źródłem finansowania. Cały czas są i będą wypłacane dotacje z programu oraz trwa obsługa wszystkich złożonych wniosków.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zaprasza do konsultacji społecznych i zgłaszania uwag do projektu zmian w programie „Czyste Powietrze”. Jego celem jest niezmiennie poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Zmienią się zasady przyznawania dotacji, tak by najwyższa pomoc efektywnie trafiała do najuboższych gospodarstw domowych.

– Chcemy poprawić i doszczelnić program „Czyste Powietrze”, żeby lepiej chronić Polki i Polaków i żeby program działał efektywniej. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zobowiązało Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do tego, aby przeanalizował go, sprawdził wyniki przeprowadzonych kontroli i uruchomił szerokie konsultacje społeczne nowego projektu. Narodowy Fundusz będzie uruchamiał trzy komponenty programu: 12 grudnia komponent dla powodzian, 31 marca dla tych, którzy nie zdążyli złożyć wniosków oraz możliwość składania nowych wniosków – powiedział Krzysztof Bolesta, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Z pewnością warto przejrzeć projekt zmian i wyrazić swoje uwagi. Kluczowe reformy programu obejmują: nowy, czytelny układ programu – podział przedsięwzięć w zależności od zapotrzebowania budynku na energię użytkową, a także ujednolicone poziomy dofinansowania w poszczególnych grupach dochodowych dla łatwiejszych rozliczeń projektów oraz wzrost wymagań odnośnie do klasy efektywności energetycznej dotowanych urządzeń. Ponadto planowane jest odejście od audytów energetycznych na rzecz świadectw charakterystyki energetycznej i oceny energetycznej z wizytą eksperta w każdym domu. Zmiany obejmują też obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy; limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów; dotacje dla rzeczywiście najuboższych – wymóg posiadania co najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku nieruchomości (wyjątek stanowić będzie np. spadek), której zapotrzebowanie na energię użytkową, w przypadku najwyższego poziomu dofinansowania wynosi powyżej 150 kWh/m2/rok. Istotne też będzie uzyskanie określonego standardu energetycznego, co oznacza, że przedsięwzięcie musi prowadzić do zapotrzebowania na energię użytkową nie większego niż 120 kWh/m2. Zaktualizowane zostały ponadto progi dochodowe w poszczególnych grupach dofinansowania oraz limit dotacji.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pracuje obecnie nad: założeniami listy rzetelnych i uczciwych wykonawców, usprawnieniem i przyspieszeniem procedury rozpatrywania wniosków przez uproszczenie zasad dofinansowania i standaryzację typów przedsięwzięć, ogólnopolskim systemem operatorów.

– Operatorzy w programie „Czyste Powietrze” będą wsparciem dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Ich działanie będzie polegało na pomocy w określeniu zakresu inwestycji, złożeniu wniosku o dofinansowanie, monitorowaniu realizacji inwestycji zgodnie z zasadami programu oraz prawidłowym rozliczeniu dotacji. Zakładamy, że w pierwszej kolejności funkcję operatorów będą pełnić zainteresowane gminy, a uzupełniająco wybierani będą inni operatorzy w drodze naboru – mówi zastępca prezesa zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Robert Gajda.

Jak wziąć udział w konsultacjach? Uwagi bądź sugestie należy przesyłać na adres: [email protected] (w tytule wiadomości należy napisać: Konsultacje społeczne „Czyste Powietrze”). Wszystkie potrzebne dokumenty (w tym formularz) znajdują się na stronie konsultacji pod adresem: www.gov.pl/web/funduszmodernizacyjny/program-priorytetowy-czyste-powietrze (kredo)